مقاله پژوهشی
سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی
خلیل ولیزاده کامران؛ نازیلا هاشم زاده
دوره 2، شماره 2 ، خرداد 1401، صفحه 20-1
چکیده
یکی از اقدامات اولیه و ضروری جهت مدیریت ناپایداری‌های دامنه‌ای و کاهش خسارات ناشی از آنها، تهیه نقشه پهنهبندی خطر ناپایداری‌های دامنه‌ای و شناسایی نواحی مستعد خطر است. هدف این تحقیق نیز پهنهبندی خطر ناپایداری دامنه‌ای در شهرستان گرمی با استفاده از مدل ANP فازی است. برای این منظور نقشه‌های عوامل مؤثر در وقوع ناپایداری‌های ...
بیشتر
یکی از اقدامات اولیه و ضروری جهت مدیریت ناپایداری‌های دامنه‌ای و کاهش خسارات ناشی از آنها، تهیه نقشه پهنهبندی خطر ناپایداری‌های دامنه‌ای و شناسایی نواحی مستعد خطر است. هدف این تحقیق نیز پهنهبندی خطر ناپایداری دامنه‌ای در شهرستان گرمی با استفاده از مدل ANP فازی است. برای این منظور نقشه‌های عوامل مؤثر در وقوع ناپایداری‌های دامنه‌ای (شیب، جهت شیب، طبقات ارتفاعی، لیتولوژی، فاصله از گسل، خاک، کاربری اراضی، شاخص پوشش گیاهی، فاصله از جاده، بارش و فاصله از رودخانه)در محیط نرمافزار ArcGIS تهیه شد. برای اجرای مدل ANP فازی همه 11 عامل دخالت داده شد و شبکه موردنظر تشکیل گردید. وزندهی معیار در مدل تحلیل شبکه به روش پرسشنامهای انجام شد. با تلفیق اوزان بهدست آمده حاصل از نرمافزار سوپردسیژن با لایههای مربوطه در محیط نرم افزار ArcGIS نقشه نهایی مدل ANP فازی بهدست آمد. در نتیجه نقشه پهنهبندی خطر ناپایداری دامنه‌ای که از دقت خوبی برخوردار بود حاصل شد.
مقاله پژوهشی
سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی
مصطفی مهدوی‌فرد؛ شاهین جعفری؛ خلیل ولیزاده کامران؛ صدرا کریم زاده
دوره 2، شماره 2 ، خرداد 1401، صفحه 36-23
چکیده
جنگل‌های مانگرو از مهمترین جنگل‌های مناطق حاره‌ای و نیمه حاره‌ای هستند که در امتداد سواحل جزر و مدی یافت می‌شوند. این جنگل‌ها یکی از آسیب پذیرترین اکوسیستم‌های دریایی به‌شمار می‌آیند که طی چندین سال تحت تأثیر فعالیت‌های انسانی دستخوش تغییرات می‌شوند. بنابراین پایش سریع و به موقع آنها بایست در اهداف برنامه‌ریزان زیست ...
بیشتر
جنگل‌های مانگرو از مهمترین جنگل‌های مناطق حاره‌ای و نیمه حاره‌ای هستند که در امتداد سواحل جزر و مدی یافت می‌شوند. این جنگل‌ها یکی از آسیب پذیرترین اکوسیستم‌های دریایی به‌شمار می‌آیند که طی چندین سال تحت تأثیر فعالیت‌های انسانی دستخوش تغییرات می‌شوند. بنابراین پایش سریع و به موقع آنها بایست در اهداف برنامه‌ریزان زیست محیطی قرار گیرد. امروزه سنجش از دور به‌عنوان ابزاری قدرتمند و به‌روز جهت پایش سریع جنگل‌ها شناخته شده است. هدف از این مطالعه بررسی تغییرات 30 ساله جنگل‌های مانگرو دماغه شمالی جزیره قشم طی سالهای 1986، 2000 و 2020 است. براساس اهداف پژوهشی نقشه پوششی مانگرو با اعمال الگوریتم ماشین بردار پشتیبان بروی تصاویر لندست 5 و 8 در محیط آنی گوگل ارث انجین استخراج گردید. نتایج یررسی تغییرات 30 ساله حاکی از آن بود که جنگل‌های مانگرو طی ادوار پژوهشی (1986 تا 2020) روندی افزایشی داشته است بدین صورت‌که مساحت جنگل‌های مانگرو در سال 1986 از 78/5130 هکتار به 87/5471 هکتار در سال 2000 رسیده است که در حقیقت به میزان 23/6% مساحت جنگل‌ها افزایش داشته است. اما مساحت این جنگل‌ها در سال 2020 به 13/5967 هکتار رسیده است که این میزان نسبت به مساحت یاد شده در سال 1986 به 02/14% افزایش یافته است. بطور کلی نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که افزایش جنگل‌های مانگرو طی ادوار مطالعاتی نتیجه‌ی جنگل‌کاری مصنوعی توسط بومیان منطقه به منظور حفظ این اکوسیستم دریایی در منطقه بوده است که به تبع آن باعث رونق صنعت گردشگری در استان هرمزگان و حتی منطقه قشم شده است. آنچه که در پژوهش کنونی باعث تسریع فرایند پردازشی گردید، استفاده از الگوریتم ماشین بردار پشتیبان و سامانه آنلاین گوگل ارث انجین است.
مقاله پژوهشی
سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی
جعفر رازقی؛ بختیار فیضی زاده؛ شهاب عادلی
دوره 2، شماره 2 ، خرداد 1401، صفحه 51-37
چکیده
بیو-هیدروژئومورفولوژی موضوعی ترکیبی بین زیست شناسی و جغرافیایی طبیعی میباشد که به مطالعه اشکال ناهمواری های ناشی از عمل آب به همراه عوامل زیستی می پردازد. شناخت عوامل بیو-هیدروژئومورفولوژیک و عملکرد آن در رودخانه ارس در راستای شناخت و مدیریت محیط در این رودخانه، اهمیت زیادی دارد. از این عوامل میتوان به رشد جلبک ...
بیشتر
بیو-هیدروژئومورفولوژی موضوعی ترکیبی بین زیست شناسی و جغرافیایی طبیعی میباشد که به مطالعه اشکال ناهمواری های ناشی از عمل آب به همراه عوامل زیستی می پردازد. شناخت عوامل بیو-هیدروژئومورفولوژیک و عملکرد آن در رودخانه ارس در راستای شناخت و مدیریت محیط در این رودخانه، اهمیت زیادی دارد. از این عوامل میتوان به رشد جلبک ها اشاره نمود. امروزه پدیده نوتروفیکاسیون به‌عنوان یک معضل مهم جهانی بشمار می‌رود که بر روی اکوسیستم آبی تأثیر گذاشته و تعادل آن را به هم می‌زند. این پدیده در اثر رشد جلبک‌ها در بستر آبی ایجاد می‌شود که یکی از علل وقوع آن، مصرف بیرویه کود و ورود آنها به آب میباشد. بنابراین پایش و رصد این پدیده امری ضروری برای مقابله و مدیریت آن میباشد. در این راستا سنجش‌ازدور به‌عنوان روشی نوین، امکانات لازم جهت شناسایی شکل‌گیری و گسترش جلبک‌های رودخانه و مدلسازی تغییرات زمانی و مکانی آنها را فراهم می‌آورد. سنجش‌ازدور با ارائه تصاویر چند زمانه امکان شناسایی دقیق محدوده‌های تحت پوشش جلبک ها و روند رشد و توسعه آنها را فراهم می‌آورد. تحقیق حاضر با هدف امکان‌سنجی شناسایی محدوده‌های تحت پوشش جلبک‌ها را در محدوده رود ارس مدنظر قرار داده است. در این پژوهش از تصاویر ماهواره لندست 8 استفاده شده است. مبنای پردازش بر اساس فنون پردازش تصویر و شناسایی جلبک‌ها میباشد. در این راستا به دلیل یکسان بودن بازتاب طیفی پوشش گیاهی و کلروفیل جلبک‌ها، از باند 4 و 5 و شاخص NDVI استفاده گردید و سپس از خروجی این شاخص به‌عنوان ورودی فن طبقه‌بندی نظارت‌شده به روش حداکثر احتمال اعمال گردید و در ارزیابی صحت طبقه‌بندی، صحت کلی 81 درصد و ضریب کاپا 79/0 به دست آمد. نتایج حاصل با نمونه‌برداری‌هایی که از رود ارس انجام پذیرفت نزدیکی نتایج به یکدیگر را نشان داد. نتایج تحقیق حاضر برای ارزیابی وضعیت محیط‌زیستی جلبک‌ها در رود ارس و شناسایی منبع آلودگی‌های ناشی از جلبک‌ها دارای اهمیت زیادی است.
مقاله پژوهشی
سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی
ابوالفضل قنبری؛ احمد نیکدل
دوره 2، شماره 2 ، خرداد 1401، صفحه 71-53
چکیده
امروزه مشکل پارکینگ یکی از معضل‌های اساسی شهرهای پرتردد هست. چراکه با افزایش جمعیت شهری و تعداد خودروها، میزان نیاز به پارکینگ چند برابر شده‌است. از یک‌سوگسترش میزان استفاده از وسایل نقلیه شخصی باعث افزایش تولید آلودگی‌های جوی و زیست‌محیطی با افزایش مصرف سوخت‌های تجدید ناپذیر و از سویی سبب افزایش هدر رفت زمان مفید افراد جامعه ...
بیشتر
امروزه مشکل پارکینگ یکی از معضل‌های اساسی شهرهای پرتردد هست. چراکه با افزایش جمعیت شهری و تعداد خودروها، میزان نیاز به پارکینگ چند برابر شده‌است. از یک‌سوگسترش میزان استفاده از وسایل نقلیه شخصی باعث افزایش تولید آلودگی‌های جوی و زیست‌محیطی با افزایش مصرف سوخت‌های تجدید ناپذیر و از سویی سبب افزایش هدر رفت زمان مفید افراد جامعه در بین سفرهای غیرضروری شده‌است. با توجه به ماهیت موضوع، تحقیق حاضر از نوع کاربردی و روش تحقیق توصیفی_تحلیلی هست. شیوه جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات اسنادی و میدانی هست در این پژوهش سامانه‌ای هوشمند تحت‌وب برای جستجو و مسیریابی پارکینگ مناسب و کاهش مشکلات ناشی از آن در سطح شهر تبریز ارایه شده است. این سامانه در دو سطح مدیریت جامع پارکینگ‌ها و مدیریت داخلی پارکینگ محلی تحت‌وب و یک بخش اصلی کاربردی پارکینگ یاب مبتنی بر Mobile GIS طراحی‌شده است. برای جمع‌آوری و دریافت داده‌های مورداستفاده در این پژوهش از سامانه Web GIS، OSM (Open Street Map) استفاده شده‌است و نرمافزار اندروید استودیو (Android Studio) جهت پردازش داده‌ها و طراحی برنامه پیشنهادی به کار گرفته شده است. کاربران با استفاده از برنامه به پایگاه داده پارکینگ‌ها متصل شده و با واردکردن وزن‌های معیارها بر اساس میزان اهمیت هریک اقدام به یافتن مناسب‌ترین پارکینگ می‌کنند همچنین امکان جستجوی خودکار با تنظیمات از پیش تنظیم شده نیز وجود دارد. درنهایت مسیر رسیدن به پارکینگ درروی نقشه و به‌صورت صوتی و گراف برای کاربر نمایش داده می‌شود. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که برنامه پیشنهادی باعث کاهش مشکل کاربران دریافتن پارکینگ و همچنین تأثیر قابل‌توجهی در کاهش میزان سوخت مصرفی و درنتیجه آلودگی هوا شده است.
مقاله پژوهشی
سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی
هومن مرادپور؛ قدرت اله رستمی پایدار؛ سمانه باقری؛ مهسا بندرزاده
دوره 2، شماره 2 ، خرداد 1401، صفحه 88-73
چکیده
گسترش صنعتی شدن و مهاجرت جمعیت روستایی به مناطق شهری موجب رشد بیرویه جمعیت شهری در سالهای گذشته شده است. رشد سریع جمعیت و توسعه زیرساختی شهر موجب تغییرات الگوی شهری خواهد شد و با از بین رفتن محیط زیست و جایگزینی ساختمانها باعث آلودگی محیطی و تغییرات آب و هوای می‌شود. تصویر ماهوارهای مورد بررسی در این پژوهش مربوط به ماهوارهی ...
بیشتر
گسترش صنعتی شدن و مهاجرت جمعیت روستایی به مناطق شهری موجب رشد بیرویه جمعیت شهری در سالهای گذشته شده است. رشد سریع جمعیت و توسعه زیرساختی شهر موجب تغییرات الگوی شهری خواهد شد و با از بین رفتن محیط زیست و جایگزینی ساختمانها باعث آلودگی محیطی و تغییرات آب و هوای می‌شود. تصویر ماهوارهای مورد بررسی در این پژوهش مربوط به ماهوارهی لندست 8 است، که برای منطقهی مورد مطالعه برداشت شده است. سپس اصلاح اتمسفری بر روی داده‌ها انجام شده و تبدیل عدد رقومی (DN) به تابش طیفی و تبدیل رادیانس طیفی به دمای جسم سیاه و تبدیل دمای آن از کلوین به سانتی گراد سپس تصحیح توان تشعشعی و در نهایت استخراج شاخص پوشش گیاهی (NDVI) و استخراج شاخص دمای سطح زمین (LST) صورت گرفته است. میزان شاخص پوشش گیاهی (NDVI) با حداکثر میزان آن با 0.64 و حداقل 36/0- و شاخص دمای سطح زمین (LST) با حداکثر دمای 65 درجه و حداقل 34 درجه میباشد، که دمای بالا در برخی از نقاط حاکی از فعالیت‌های صنعتی موجود در شهر اهواز اعم از صنایع فولاد، شرکتهای نفت و نبود پوشش گیاهی کافی در زمینهای عریان شهر بود.
مقاله پژوهشی
سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی
احمد نیکدل منور؛ بختیار فیضی زاده
دوره 2، شماره 2 ، خرداد 1401، صفحه 106-89
چکیده
امروزه، فرونشست یک خطر زمینی ناشی از فعالیت انسانی و طبیعی در سراسر جهان است و در بسیاری از کشورها نیاز به بررسی دقیق دارد(به عنوان مثال ایالات متحده آمریکا، انگلستان، استرالیا، چین، مصر، فرانسه، آلمان، هند، ایران، ایتالیا، ژاپن، مکزیک، لهستان، عربستان سعودی، سوئد و هلند). لازم به ذکر است که در بیش از 150 کشور و منطقه در سراسر جهان رویدادهای ...
بیشتر
امروزه، فرونشست یک خطر زمینی ناشی از فعالیت انسانی و طبیعی در سراسر جهان است و در بسیاری از کشورها نیاز به بررسی دقیق دارد(به عنوان مثال ایالات متحده آمریکا، انگلستان، استرالیا، چین، مصر، فرانسه، آلمان، هند، ایران، ایتالیا، ژاپن، مکزیک، لهستان، عربستان سعودی، سوئد و هلند). لازم به ذکر است که در بیش از 150 کشور و منطقه در سراسر جهان رویدادهای فرونشست مشاهده شده است. امروزه، نواحی تحت تأثیر فرونشست از دیدگاه‌های مختلف مربوط به مسائل اجتماعی-اقتصادی، زیست‌محیطی و حفاظتی یک نگرانی بزرگ است. تحقیق حاضر از نظر هدف از نوع کاربردی و روش پژوهش توصیفی -تحلیلی هست. در این پژوهش از منابع اسنادی و کتابخانه‌ای و تصاویر ماهوارهای استفاده شده است. در پژوهش حاضر با ترکیب سیستم اطلاعات جغرافیایی و سیستمهای تصمیمگیری چندمعیاره اقدام به پهنهبندی پتانسیل خطر وقوع مخاطره فرونشست در محدوده شهرستان تبریز شد. بعد از بررسی پیشینه تحقیق و پژوهش های انجام شده، یازده عامل موثر در وقوع مخاطره فرونشست: بارندگی،شیب، تبخیر، زمینشناسی، کاربری اراضی، ارتفاع رواناب، فاصله ازگسل، تراکم شبکه زهکشی، فاصله از رودخانه، شاخص پوشش گیاهی و عمق آبهای زیرزمینی مشخص و با استفاده از فرایند ANP وزن دهی شدند. بعد از استانداردسازی لایهها در محیط نرمافزار ArcGIS همه شاخص با تابع Weighted Overlay تلفیق شد. باتوجه به بررسی نتایج حاصل شده، از مجموع آبادی های قرارگرفته شده در داخل منطقه مطالعه،20درصد آبادیها دارای پتانسیل فرونشست بسیار زیاد، 36 درصد دارای پتانسسل خطرزیاد، 18 درصد دارای پتانسیل خطر متوسط، 14 درصد دارای پتانسیل خطرکم و 12 در صد نیز در محدوده پتانسیل فرونشست خیلی کم قرار دارد. همچنین بررسی مکانگزینی شهرهای واقع شده در منطقه نیز نشان می‌دهد که بطور متوسط، شهرها در نواحی دارای پتانسیل وقوع متوسط تا بسیار زیاد وقوع فرونشست جای گرفته است.
