سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی
هوشنگ سیفی؛ خلیل ولیزاده کامران؛ مهدی بابائی؛ انسیه شهابی
چکیده
بررسی تغییرات کاربری اراضی با توجه به تأثیرات قابل ملاحظه‌ای که این پدیده بر روی زندگی انسان و همچنین محیط‌زیست دارد، امری لازم و ضروری به‌نظر می‌رسد. درحال حاضر، سنجش‌ازدور به‌عنوان منبعی ایده‌آل امکانات لازم و کافی را جهت آگاهی از تغییرات کاربری اراضی و نوع استفاده انسان از زمین، از طریق استخراج و به‌روز‌رسانی نقشههای پوشش ...
بیشتر
بررسی تغییرات کاربری اراضی با توجه به تأثیرات قابل ملاحظه‌ای که این پدیده بر روی زندگی انسان و همچنین محیط‌زیست دارد، امری لازم و ضروری به‌نظر می‌رسد. درحال حاضر، سنجش‌ازدور به‌عنوان منبعی ایده‌آل امکانات لازم و کافی را جهت آگاهی از تغییرات کاربری اراضی و نوع استفاده انسان از زمین، از طریق استخراج و به‌روز‌رسانی نقشههای پوشش زمین در اختیار کاربران قرار می‌دهد. بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف بررسی تغییرات کاربری اراضی به‌روش طبقهبندی شیءگرا در حوضه آبریز قوچان- شیروان، واقع در بین استان‌های خراسان شمالی و خراسان رضوی طی سالهای 1377 تا 1397 انجام شد. بدین منظور ابتدا تصاویرسنجنده‌های TM و OLI ماهواره لندست 5 و 8، برای سالهای مورد نظر تهیه شده و از طریق این تصاویر نقشههای پوشش زمین منطقه مورد مطالعه با روش طبقهبندی شیءگرا در شش کلاس مناطق مسکونی، اراضی آبی، اراضی دیم، اراضی آیش، سطوح آبی و مرتع به‌دست آمد. در نهایت از طریق نقشههای کاربری اراضی به‌دست‌آمده، تغییرات پوشش زمین طی سالهای مورد مطالعه از جهات کمیت مساحتی، توزیع مکانی و روند تغییرات با استفاده از مدل LCM مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که در طی بازه زمانی مورد مطالعه کاربری‌های آیش و اراضی دیم دارای روند کاهشی و کاربری‌های مسکونی، اراضی آبی، مرتع و سطوح آبی دارای روند افزایشی می‌باشند؛ به‌گونه‌ای که بیشترین تغییرات مربوط به کاربری دیم با 23729 هکتار کاهش، و کاربری مرتع با 35935 هکتار افزایش، از جمله تغییرات اساسی در منطقه مورد مطالعه می باشد.
سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی
جعفر جعفرزاده؛ سید محمد حسنی تبار
چکیده
دمای سطح زمین شامل خاک، آب، برف و پوشش گیاهی از جمله متغیرهایی است که در دامنه وسیعی از مطالعات و تحقیقات علوم زمین و محیط زیست کاربرد دارد. معمولاً دمای سطح زمین به صورت نقطه ای در تعداد محدودی از نقاط که عموماً ایستگاه های اندازه گیری می باشند، مورد پایش قرار می گیرد. در مواقعی که توزیع مکانی دمای سطح در پهنه وسیع و به طور همزمان مورد ...
بیشتر
دمای سطح زمین شامل خاک، آب، برف و پوشش گیاهی از جمله متغیرهایی است که در دامنه وسیعی از مطالعات و تحقیقات علوم زمین و محیط زیست کاربرد دارد. معمولاً دمای سطح زمین به صورت نقطه ای در تعداد محدودی از نقاط که عموماً ایستگاه های اندازه گیری می باشند، مورد پایش قرار می گیرد. در مواقعی که توزیع مکانی دمای سطح در پهنه وسیع و به طور همزمان مورد نیاز است، فن آوری سنجش از دور دارای قابلیت های بسیاری می باشد. با توجه به توانمندی تکنیک های سنجش از دوری در مطالعات خصوصیات فیزیکی سطح زمین، در این تحقیق، جهت ارزیابی ارتباط بین دمای سطح زمین و نوع کاربری اراضی ، با استفاده از تصویر Landsat8-TIRS ، اقدام به محاسبه دمای سطح زمین به روش Split Window و استخراج الگوی کاربری اراضی به روش طبقه بندی شی‌گرا در منطقه‌ای به وسعت 33/2218 کیلومتر مربع، واقع در شمالغرب ایران شد. نتایج بدست آمده حاوی این مطلب است که دمای سطح زمین به شدت از رطوبت سطحی و تراکم پوشش گیاهی تأثیر می پذیرد، بطوریکه سطوحی که دارای رطوبت کم و پوشش گیاهی کم تراکم باشند، بیشترین دما را بر روی تصاویر حرارتی از خود نشان می دهند. در منطقه مورد مطالعه، زمین های بایر با دمای 9/33 درجه سانتیگراد و سطوح آبی مانند؛ دریاچه پشت سد مخزنی، با دمای 11/27 سانتیگراد، به ترتیب دارای بیشترین و کمترین دمای سطح، در بین کاربری های موجود، هستند. نتایج این تحقیق برای برنامه ریزی های محیطی و زیست محیطی قابل استفاده می‌باشد.
ژئومورفولوژی
کلثوم محمدیان؛ حمید گنجائیان
چکیده
رودخانه‌ها در کنار تاثیرات مثبتی که در مناطق دارند، دارای مخاطراتی نیز هستند که در صورت عدم توجه به آن‌ها می‌توانند خسارات زیادی را به وجود آورند. بر این اساس در این تحقیق به ارزیابی وضعیت هندسی رودخانه مورد مطالعه و تعیین کاربری مناسب مناطق حاشیه رودخانه بر اساس وضعیت مورفولوژی منطقه پرداخته شده است. در این تحقیق به منظور بررسی ...
بیشتر
رودخانه‌ها در کنار تاثیرات مثبتی که در مناطق دارند، دارای مخاطراتی نیز هستند که در صورت عدم توجه به آن‌ها می‌توانند خسارات زیادی را به وجود آورند. بر این اساس در این تحقیق به ارزیابی وضعیت هندسی رودخانه مورد مطالعه و تعیین کاربری مناسب مناطق حاشیه رودخانه بر اساس وضعیت مورفولوژی منطقه پرداخته شده است. در این تحقیق به منظور بررسی تغییرات رودخانه از عکس‌های هوایی سال 1360 و تصاویر ماهوارهای سال 1397 استفاده شده است. مطابق با اهداف مورد نظر ابتدا با استفاده از نرم‌افزارهای ArcGIS و AutoCAD به بررسی وضعیت مورفولوژیکی رودخانه و سپس با استفاده از مدل تلفیقی منطق فازی و AHP به پهنه بندی نواحی مناسب برای توسعه کاربری‌های سکونتگاهی، کشاورزی و فضای سبز پرداخته شده است. نتایج حاصل از بررسی وضعیت مورفولوژی رودخانه بیانگر این است بازه دوم نسبت به بازه اول پیچان رودی‌تر است و در مجموع رودخانه در طول زمان به سمت پیچان‌رودی شدن تمایل داشته است. همچنین بررسی میزان جابجایی صورت گرفته بیانگر این است که باز اول با 66/32 کیلومتر طول به طور میانگین 3/33 متر جابجایی داشته است و همچنین بازه دوم با 17/27 کیلومتر طول به طور میانگین 2/17 متر جابجایی داشته است. به علاوه، نتایج حاصل از پهنه‌بندی مناطق حاشیه‌ای رودخانه بیانگر تناسب بیشتر حاشیه غربی رودخانه جهت کاربری‌های سکونتگاهی، اراضی کشاورزی و فضای سبز است.
حمدالله جاویده؛ عاطفه تاج‌آبادی؛ مصطفی کابلی‌زاده
چکیده
مطالعه میزان تغییرات و تخریب منابع در سالهای گذشته و امکانسنجی و پیشبینی این تغییرات در سالهای آینده میتواند در برنامهریزی و استفاده بهینه از منابع و کنترل و مهار تغییرات غیراصولی گام مهمی باشد. هدف این مطالعه ارزیابی و پیشبینی تغیرات کاربری اراضی و پوشش زمین شهرستان اهواز است. برای رسیدن به اهداف مطالعه دادههای ...
بیشتر
مطالعه میزان تغییرات و تخریب منابع در سالهای گذشته و امکانسنجی و پیشبینی این تغییرات در سالهای آینده میتواند در برنامهریزی و استفاده بهینه از منابع و کنترل و مهار تغییرات غیراصولی گام مهمی باشد. هدف این مطالعه ارزیابی و پیشبینی تغیرات کاربری اراضی و پوشش زمین شهرستان اهواز است. برای رسیدن به اهداف مطالعه دادههای سنجش از دور شامل تصاویر ماهوارهای سنجنده TM سالهای ۱۳۷6، تصویر سنجنده ETM+ سال ۱۳۸8 و تصویر سنجنده OLI سال ۱400 به کار گرفته شد. پس از انجام پیش پردازشهای مورد نیاز، تصاویر ماهوارهای با انتخاب نقاط تعلیمی مناسب مورد پردازش و طبقهبندی قرار گرفتند. برای ارزیابی تغییرات از روش مقایسه پس از طبقهبندی استفاده شد و جداول و نقشههای تغییرات تهیه گردید. تغییرات کلی در دوره ۲4 ساله به این شکل است که مساحت مناطق ساخته شده با نرخ رشد 6 کیلومتر مربع در سال از 27/100 کیلومتر مربع به 33/230 کیلومتر مربع افزایش یافته است این روند توسعه اراضی ساخته شده با تخریب اراضی بایر و کشاورزی حومه شهر همراه بوده است و کاربری کشاورزی در این بازه از 52/951 کیلومتر مربع در سال ۱۳۷6 به 26/957 در سال 1400 افزایش یافته است. مدلسازی با استفاده مدلهای زنجیره مارکوف انجام گرفت. این نتایج نشاندهنده توانایی خوب مدل مارکوف در مدلسازی و پیشبینی تغییرات است. سپس با مدل CA-Markov نقشه پوشش اراضی برای سال ۱۴12 شبیهسازی گردید.نتایج نشان داد که طی این بازه‌ی زمانی، 95/94 کیلومتر مربع به اراضی ساخته شده اضافه گشته و 1 کیلومتر مربع از اراضی کشاورزی، 28/64 کیلومتر مربع از اراضی بایر، 74/22 کیلومتر مربع از اراضی شور، 55/4 کیلومتر مربع از اراضی پهنه آبی و 6/2 کیلومتر مربع از اراضی تپه ماسه کاهش یافته است.
سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی
فاطمه عدیمی عتیق
چکیده
در طول زمان، الگوهای پوشش زمین و به تبع آن کاربری اراضی دچار تغییر و دگرگونی اساسی می شوند و عامل انسانی می تواند بیشترین نقش را در این فرآیند ایفا نماید. همواره، دانشمندان تلاش نموده اند تا عوامل مسبب تغییرات کاربری اراضی و تاثیرات محیطی مربوطه را شناسایی نمایند. در دهه های گذشته به همین منظور، محققان مشاهدات مختلف و جمع آوری شده از ...
بیشتر
در طول زمان، الگوهای پوشش زمین و به تبع آن کاربری اراضی دچار تغییر و دگرگونی اساسی می شوند و عامل انسانی می تواند بیشترین نقش را در این فرآیند ایفا نماید. همواره، دانشمندان تلاش نموده اند تا عوامل مسبب تغییرات کاربری اراضی و تاثیرات محیطی مربوطه را شناسایی نمایند. در دهه های گذشته به همین منظور، محققان مشاهدات مختلف و جمع آوری شده از طریق عملیات میدانی و همینطور عکس های هوایی را جهت کشف تغییرات کاربری اراضی ناشی از تحمیل فرآیندهای طبیعی و انسانی مورد تجزیه و تحلیل قرار داده اند. اما، امروزه، بر پایه پیشرفت های تکنولوژیکی حاصله در قلمرو سنجش از راه دور، می توان تصاویر ماهواره ای را به منظور بررسی دقیق تر تغییرات محیطی بهنگام پردازش و نتایج نهایی را بطور مصور مدل سازی نمود. هدف اصلی تحقیق جاری پایش تغییرات کاربری اراضی حوضه لیقوان چای در سال های 1985- 2006 -2013 می باشد. بر این اساس، برای کشف تغییرات حادث شده در محدوده مورد مطالعه، تصاویر سنجنده TMو OLI وETM ماهواره لندست مربوط به سالهای 1985 -2006-2013 مورد پردازش قرار گرفت. در همین راستا، بعد از اعمال تصحیحات اتمسفری و هندسی، عملیات بارزسازی تصاویر اجرا و با بهره گیری از روش های طبقه بندی نظارت شده الگوریتم ها اعمال شد و از این طریق نقشه های موضوعی کاربری اراضی حوضه لیقوان چای طراحی گردید.
هوشنگ سیفی؛ خلیل ولیزاده کامران؛ مهدی بابائی؛ انسیه شهابی
دوره 1، شماره 1 ، اسفند 1400، ، صفحه 33-50
چکیده
بررسی تغییرات کاربری اراضی با توجه به تأثیرات قابل ملاحظه‌ای که این پدیده بر روی زندگی انسان و همچنین محیط‌زیست دارد، امری لازم و ضروری به‌نظر می‌رسد. درحال حاضر، سنجش‌ازدور به‌عنوان منبعی ایده‌آل امکانات لازم و کافی را جهت آگاهی از تغییرات کاربری اراضی و نوع استفاده انسان از زمین، از طریق استخراج و به‌روز‌رسانی نقشههای پوشش ...
بیشتر
بررسی تغییرات کاربری اراضی با توجه به تأثیرات قابل ملاحظه‌ای که این پدیده بر روی زندگی انسان و همچنین محیط‌زیست دارد، امری لازم و ضروری به‌نظر می‌رسد. درحال حاضر، سنجش‌ازدور به‌عنوان منبعی ایده‌آل امکانات لازم و کافی را جهت آگاهی از تغییرات کاربری اراضی و نوع استفاده انسان از زمین، از طریق استخراج و به‌روز‌رسانی نقشههای پوشش زمین در اختیار کاربران قرار می‌دهد. بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف بررسی تغییرات کاربری اراضی به‌روش طبقهبندی شیءگرا در حوضه آبریز قوچان- شیروان، واقع در بین استان‌های خراسان شمالی و خراسان رضوی طی سالهای 1377 تا 1397 انجام شد. بدین منظور ابتدا تصاویرسنجنده‌های TM و OLI ماهواره لندست 5 و 8، برای سالهای مورد نظر تهیه شده و از طریق این تصاویر نقشههای پوشش زمین منطقه مورد مطالعه با روش طبقهبندی شیءگرا در شش کلاس مناطق مسکونی، اراضی آبی، اراضی دیم، اراضی آیش، سطوح آبی و مرتع به‌دست آمد. در نهایت از طریق نقشههای کاربری اراضی به‌دست‌آمده، تغییرات پوشش زمین طی سالهای مورد مطالعه از جهات کمیت مساحتی، توزیع مکانی و روند تغییرات با استفاده از مدل LCM مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که در طی بازه زمانی مورد مطالعه کاربری‌های آیش و اراضی دیم دارای روند کاهشی و کاربری‌های مسکونی، اراضی آبی، مرتع و سطوح آبی دارای روند افزایشی می‌باشند؛ به‌گونه‌ای که بیشترین تغییرات مربوط به کاربری دیم با 23729 هکتار کاهش، و کاربری مرتع با 35935 هکتار افزایش، از جمله تغییرات اساسی در منطقه مورد مطالعه می باشد.
جعفر جعفرزاده؛ سید محمد حسنی تبار
دوره 1، شماره 1 ، اسفند 1400، ، صفحه 51-66
چکیده
دمای سطح زمین شامل خاک، آب، برف و پوشش گیاهی از جمله متغیرهایی است که در دامنه وسیعی از مطالعات و تحقیقات علوم زمین و محیط زیست کاربرد دارد. معمولاً دمای سطح زمین به صورت نقطه ای در تعداد محدودی از نقاط که عموماً ایستگاه های اندازه گیری می باشند، مورد پایش قرار می گیرد. در مواقعی که توزیع مکانی دمای سطح در پهنه وسیع و به طور همزمان مورد ...
بیشتر
دمای سطح زمین شامل خاک، آب، برف و پوشش گیاهی از جمله متغیرهایی است که در دامنه وسیعی از مطالعات و تحقیقات علوم زمین و محیط زیست کاربرد دارد. معمولاً دمای سطح زمین به صورت نقطه ای در تعداد محدودی از نقاط که عموماً ایستگاه های اندازه گیری می باشند، مورد پایش قرار می گیرد. در مواقعی که توزیع مکانی دمای سطح در پهنه وسیع و به طور همزمان مورد نیاز است، فن آوری سنجش از دور دارای قابلیت های بسیاری می باشد. با توجه به توانمندی تکنیک های سنجش از دوری در مطالعات خصوصیات فیزیکی سطح زمین، در این تحقیق، جهت ارزیابی ارتباط بین دمای سطح زمین و نوع کاربری اراضی ، با استفاده از تصویر Landsat8-TIRS ، اقدام به محاسبه دمای سطح زمین به روش Split Window و استخراج الگوی کاربری اراضی به روش طبقه بندی شی‌گرا در منطقه‌ای به وسعت 33/2218 کیلومتر مربع، واقع در شمالغرب ایران شد. نتایج بدست آمده حاوی این مطلب است که دمای سطح زمین به شدت از رطوبت سطحی و تراکم پوشش گیاهی تأثیر می پذیرد، بطوریکه سطوحی که دارای رطوبت کم و پوشش گیاهی کم تراکم باشند، بیشترین دما را بر روی تصاویر حرارتی از خود نشان می دهند. در منطقه مورد مطالعه، زمین های بایر با دمای 9/33 درجه سانتیگراد و سطوح آبی مانند؛ دریاچه پشت سد مخزنی، با دمای 11/27 سانتیگراد، به ترتیب دارای بیشترین و کمترین دمای سطح، در بین کاربری های موجود، هستند. نتایج این تحقیق برای برنامه ریزی های محیطی و زیست محیطی قابل استفاده می‌باشد.
