نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حمدالله جاویده ¹
• عاطفه تاج‌آبادی ²
• مصطفی کابلی‌زاده ³

¹ دانشجو

² دانشجوی کارشناسی ارشد، ارزیابی و آمایش سرزمین، دانشکده محیط زیست، دانشگاه منابع طبیعی گرگان

³ استادیار، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

مطالعه میزان تغییرات و تخریب منابع در سال­های گذشته و امکان­سنجی و پیش­بینی این تغییرات در سال­های آینده می­تواند در برنامه­ریزی و استفاده بهینه از منابع و کنترل و مهار تغییرات غیراصولی گام مهمی باشد. هدف این مطالعه ارزیابی و پیش­بینی تغیرات کاربری اراضی و پوشش زمین  شهرستان اهواز است. برای رسیدن به اهداف مطالعه داده­های سنجش از دور شامل تصاویر ماهواره­ای سنجنده TM سال­های ۱۳۷6، تصویر سنجنده ETM⁺ سال ۱۳۸8 و تصویر سنجنده OLI سال ۱400 به کار گرفته شد. پس از انجام پیش پردازش­های مورد نیاز، تصاویر ماهواره­ای با انتخاب نقاط تعلیمی مناسب مورد پردازش و طبقه­بندی قرار گرفتند. برای ارزیابی تغییرات از روش مقایسه پس از طبقه­بندی استفاده شد و جداول و نقشه­های تغییرات تهیه گردید. تغییرات کلی در دوره ۲4 ساله به این شکل است که مساحت مناطق ساخته شده با نرخ رشد 6 کیلومتر مربع در سال از 27/100 کیلومتر مربع  به 33/230 کیلومتر مربع افزایش یافته است این روند توسعه اراضی ساخته شده با تخریب اراضی بایر و کشاورزی حومه شهر همراه بوده است و کاربری کشاورزی در این بازه از 52/951 کیلومتر مربع در سال ۱۳۷6 به 26/957 در سال 1400 افزایش یافته است. مدل­سازی با استفاده مدل­های زنجیره مارکوف انجام گرفت. این نتایج نشان­دهنده توانایی خوب مدل مارکوف در مدل­سازی و پیش­بینی تغییرات است. سپس با مدل CA-Markov نقشه پوشش اراضی برای سال ۱۴12 شبیه­سازی گردید.نتایج نشان داد که طی این بازه‌ی زمانی، 95/94 کیلومتر مربع به اراضی ساخته شده اضافه گشته و 1 کیلومتر مربع  از اراضی کشاورزی، 28/64 کیلومتر مربع از اراضی بایر، 74/22 کیلومتر مربع از اراضی شور، 55/4 کیلومتر مربع از اراضی پهنه آبی و 6/2 کیلومتر مربع از اراضی تپه ماسه کاهش یافته است. 

کلیدواژه‌ها

• پیش‌بینی تغییرات
• کاربری اراضی
• زنجیره مارکوف
• مدل CA-Markov
• سنجش از دور
• اهواز

عنوان مقاله [English]

Assessment and prediction of land use and land cover change by using of GIS and remote sensing techniques (Case study: Ahvaz city)

نویسندگان [English]

• hamdolah javideh ¹
• Atefeh Atefeh Tajabadi ²
• Mustafa Kabulizadeh ³

¹ student

² student

³ Assistant Professor

چکیده [English]

Studying the changes and destruction of resources in previous years, and possibility-evaluation and prediction of these changes in subsequent years, could be a significant step in the planning and efficient use of resources, and controlling and containment of the unprincipled changes in future. This study aims to assessment and predicting changes in land use and land cover in the city of Ahvaz. In doing so, Remote Sensing Data, including Landsat TM satellite images of the years 1997, the ETM+ of 2009 and OLI image of 2021 have been used. After accomplishing the needed preprocessing, satellite images were processed and classified through choosing the appropriate training areas. For the Change Assessment, post-classification comparison method was used, and tables and maps of changes were prepared. General changes in the 24-year period is such that the space of built-up areas, with 6 square kilometers rate of growth per year, have been increased from 100/27 square kilometers to 230/33 square kilometers. The extension of the countryside had been associated with the destruction of Barren lands and agricultural, and the agricultural usage had been increased from 951/52 square kilometer in 1997 to 957/26 in 2021. Modeling has been performed through using CA-Markov models. These results are demonstrating the appropriate ability of CA-Markov model in modeling and predicting changes. Thereafter, the land cover map for 2033 was simulated with CA-Markov model.Studying the changes and destruction of resources in previous years, and possibility-evaluation and prediction of these changes in subsequent years, could be a significant step in the planning and efficient use of resources, and controlling and containment of the unprincipled changes in future. This study aims to assessment and predicting changes in land use and land cover in the city of Ahvaz. In doing so, Remote Sensing Data, including Landsat TM satellite images of the years 1997, the ETM+ of 2009 and OLI image of 2021 have been used. After accomplishing the needed preprocessing, satellite images were processed and classified through choosing the appropriate training areas. For the Change Assessment, post-classification comparison method was used, and tables and maps of changes were prepared. General changes in the 24-year period is such that the space of built-up areas, with 6 square kilometers rate of growth per year, have been increased from 100/27 square kilometers to 230/33 square kilometers. The extension of the countryside had been associated with the destruction of Barren lands and agricultural, and the agricultural usage had been increased from 951/52 square kilometer in 1997 to 957/26 in 2021. Modeling has been performed through using CA-Markov models. These results are demonstrating the appropriate ability of CA-Markov model in modeling and predicting changes. Thereafter, the land cover map for 2033 was simulated with CA-Markov model.

کلیدواژه‌ها [English]

• Prediction changes
• land use
• Markov chain
• CA-Markov Model
• Remote Sensing
• Ahva