نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• ایرج تیموری
• حسن محمود زاده ¹
• علی اسمعیلزاده لاله ²

¹ گروه برنامه ریزی شهری دانشگاه تبریز

² دانشگاه تبریز

چکیده

گرد و غبار سطوح مختلف در شهر می تواند شاخص مناسبی از حضور این فلزات سنگین در سطح شهر باشد . هدف اصلی پژوهش حاضر تحلیل فضایی آلودگی فلزات سنگین گرد و غبار سطح در محدوده شمالغرب شهر تبریز است. بدین منظور از شاخص موران ، تحلیل تکه های داغ و آزمون آنوا در نرم افزار های Arc Gis10.8 و Spss20 استفاده شد. فلزات سنگین مورد مطالعه شامل، سرب ، کروم ، منگنز، روی ، مس و آهن بودند. بدین منظور از 12 ایستگاه در سطح محدوده نمونه برداری شد. پس از آماده سازی اولیه با استفاده از طیف سنج جذب اتمی غلظت فلزات سنگین در نمونه ها بدست آمد. یافته ها نشان داد که توزیع فضایی آلودگی های فلزات سنگین از الگوی خوشه ای تبعیت می کند بدر تحلیل شاخص موران بالاترین نمره z بدست آمده به ترتیب برابر با 24/204 و 12/140 برای فلز روی و مس می باشد که تمرکز فضایی شدید این دو عنصر آلاینده را در فضای محدوده مورد مطالعه نشان می دهد. یافته های مربوط به آزمون آنوا نیز نشان داد که میزان آلودگی فلزات سنگین با نوع کاربری تغییر می کند. در واقع می توان گفت توزیع فضایی آلودگی های فلزات سنگین در ارتباط با نوع کاربری شهری فرق می کند. بیشترین آلودگی های مشاهده شده در کاربری های تجاری- خدماتی ، اداری و انتظامی بودند.

کلیدواژه‌ها

• تحلیل فضایی
• فلزات سنگین
• شاخص موران
• لکه های داغ و سرد
• تبریز

موضوعات

• جغرافیا و برنامه ریزی شهری

عنوان مقاله [English]

Spatial assessment of environmental pollution of heavy metals in surface dust according to the type of urban land use; a case study of the northwestern region of Tabriz metropolis

نویسندگان [English]

• Hassan Mahmoudzadeh ¹
• Ali esmailzadeh laleh ²

¹ University of Tabriz

² university of Tabriz

چکیده [English]

Dust at different levels in the city can be a good indicator of the presence of these heavy metals in the city, therefore the main goal of the present study is the spatial analysis of heavy metal contamination of surface dust in the northwestern area of Tabriz city. For analyzing, Moran's index, hot spot analysis and ANOVA test were used in Arc Gis10.8 and Spss20 software. The studied heavy metals included; lead, chromium, manganese, zinc, copper and iron. For this purpose, samples were taken from 12 stations in the area. After the initial preparation, the concentration of heavy metals in the samples was obtained using an atomic absorption spectrometer. Based on the findings of the Moran index, the research showed that the spatial distribution of heavy metal pollution follows a cluster pattern, . Moran's index analysis shows the highest z score of 204.24 and 140.12 respectively for zinc and copper metal, which shows the intense spatial concentration of these two polluting elements in the studied area.The results of the ANOVA test also showed that the level of heavy metal pollution changes with the type of use. In fact, it can be said that the spatial distribution of heavy metal pollution differs according to the type of urban use. The most observed pollutions were in commercial-service, administrative and law enforcement uses.

کلیدواژه‌ها [English]

• Spatial analysis
• heavy metals
• Moran index
• hot and cold spots
• Tabriz