نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• ابوالفضل قنبری ¹
• بختیار فیضی زاده ²
• محمدرضا عاید علی ³

¹ استادگروه سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی دانشگاه تبریز

² دانشیار گروه سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی دانشگاه تبریز

³ دانشجوی کارشناسی ارشد، سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشکدة برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران)

چکیده

روند کم‌آبی در عراق متأثر از عوامل طبیعی و سیاسی به‌ویژه در بخش مرکزی و جنوبی آن تشدید یافته است. در این راستا، تحقیق حاضر روند تغییرات کاربری و پوشش اراضی در استان بابل در مرکز کشور عراق را ارزیابی نموده و تغییر و تحولات صورت گرفته در وضعیت منابع آب سطحی این منطقه را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است. تحقیق حاضر مبتنی بر طبقه‌بندی نظارت‌شده تصاویر ماهواره‌ای محدوده استان بابل عراق بوده و در این راستا از تصاویر سنجنده ETM+ ماهواره لندست 7 سال 2003، تصاویر سنجنده OLI-TIRS ماهواره لندست 8 سال 2013 و ماهواره لندست 9 سال 2023 بهره گرفته شده و تکنیک حداکثر احتمال بر روی آن‌ها به انجام رسیده است. بر اساس نتایج، در طی دوره ده ساله اول (2013-2003) گستره آب‌های سطحی منطقه از 44/729 کیلومتر مربع به 14/174 کیلومتر مربع کاهش یافته است که به معنای کاهش وسعت 13/76 درصدی این گروه از اراضی می‌باشد. در دوره دوم ده ساله نیز (2013-2023) وسعت آب‌های سطحی افزایش یافته است و از 14/174 کیلومتر مربع به 61/825 کیلومتر مربع رسیده که حاکی از رشد 1/374 درصدی بوده است. نتایج تحقیق چنین مشخص نموده است که عواملی از قبیل توسعه اراضی زراعی، رشد ساخت‌وسازهای شهری و روستایی و عوامل اقلیمی به‌عنوان فاکتورهای اصلی تغییر کاربری اراضی در سطح استان بابل مطرح بوده‌اند و علت و منشأ تغییرات کاربری اراضی صورت گرفته در استان بابل فقط کمبود آب نبوده است.

کلیدواژه‌ها

• ارزیابی تغییرات
• طبقه‌بندی نظارت‌شده
• کم‌آبی
• GIS
• عراق

موضوعات

• سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی

عنوان مقاله [English]

Evaluation of land use changes with an emphasis on the water scarcity impacts and using remote sensing and GIS (case study: Babylon province, Iraq)

نویسندگان [English]

• Abolfazl Ghanbari ¹
• Bakhtiar Feizizadeh ²
• Mohammed Ridha Ayyed Ali ³

¹ Academic Member/University of Tabriz

² Department of Remote Sensing and GIS, University of Tabriz

³ Mohammed Ridha Ayyed Ali, M.A. Student, Remote Sensing and GIS, Faculty of Planning and Environmental Sciences, Tabriz University, Tabriz, Iran

چکیده [English]

, the process of water scarcity in Iraq has intensified due to natural and political factors, especially in its central and southern parts. In this regard, the current research has evaluated the trend of land use and land cover changes in Babol province in the center of Iraq and analyzed the changes and developments in the surface water resources of this region. The current research is based on the supervised classification of satellite images of Babol Province, Iraq, and in this regard, ETM+ sensor images of Landsat 7 satellite in 2003, OLI-TIRS sensor images of Landsat 8 satellite in 2013 and Landsat 9 satellite in 2023 were used and the maximum likelihood technique was performed on them. According to the results, during the first ten-year period (2003-2013), the surface water area of the region has decreased from 729.44 square kilometers to 174.14 square kilometers, which means a 76.13% decrease in the area of this group of lands. In the second ten-year period (2013-2023), the extent of surface water has increased from 174.14 square kilometers to 825.61 square kilometers, which indicates a growth of 374.1 percent. The results of the research have determined that factors such as the development of agricultural lands, the growth of urban and rural constructions, and climatic factors have emerged as the main factors of land use change in Babol province, and the cause and origin of land use changes in Babol province is not only water shortage.

کلیدواژه‌ها [English]

• Change assessment
• supervised classification
• water scarcity
• GIS
• Iraq