نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• فایزه نوروزی مقدم ¹
• هادی سلیمانی مقدم ²
• الهه اکبری ³

¹ کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه حکیم سبزواری ، سبزوار، ایران

² استادیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری ، دانشگاه حکیم سبزواری ، سبزوار، ایران

³ دانشگاه حکیم سبزواری دانشکده جغرافیا و علوم محیطی گروه سنجش از دور و GIS

چکیده

پدیدۀ فرونشست سطح زمین یکی از مهم‌ترین مخاطرات محیطی است که امروزه بسیاری از دشت‌های کشور را تحت‌تأثیر قرار داده است. هدف این پژوهش پیش بینی میزان فرونشست زمین در شهر مشهد است به منظور دست یابی به این هدف از تکنیک تداخل سنجی راداری روش (D-insar) استفاده گردیده است. داده های ماهواره ای سنتینل1 در محیط نرم افزار Snap8.1 انجام شد. همچنین با استفاده از مدل Olsتحلیل فضایی عوامل های مؤثر بر فرونشست انجام پذیرفت. در این پژوهش سعی شده است، تحلیل فضایی فرونشست شهر مشهد و تعیین میزان و روند گسترش آن طی یک دورۀ زمانی3 ماهه در سال 2022 انجام شود. عوامل مؤثر فرونشست در این پژوهش شامل کاربری زمین، فاصله ازگسل، تغییرات سطح آب زیرزمینی، فاصله از رودخانه، طبقه ارتفاعی، شیب و خاک هستند. نتایج حاصل از این روش نشان‌دهندۀ آن است که نرخ فرونشست در شهر مشهد به‌طور فزاینده‌ای در حال افزایش است. علاوه بر آن طی این مدت بر وسعت این مناطق افزوده شده و روند گسترش به ‌سمت مناطق غرب در حرکت است. همچنین نتایج نشان می دهد که بیشترین‌ میزان فرونشست‌ در بخش‌ های غرب و شمال غربی بصورت پراکنده اتفاق افتاده است‌. مقایسه‌ مکانی‌ فرونشست‌ با میزان سطح‌ آب زیرزمینی نشان داد که‌ برای پیش‌ بینی‌ فرونشست‌، باید نقش‌ و تاثیر دیگر عوامل‌ کنترل کننده فرونشست‌ بدست‌ آید. باتوجه به مدل ols که sig ارتباط معناداری بین7 عوامل مؤثر نشان می دهد بیشترین عامل تاثیرگذار در فرونشست سطح آب زیر زمینی بوده و کمترین عامل تاثیرگذار، شیب بوده است.

کلیدواژه‌ها

• فرونشست
• شهر مشهد
• عوامل جغرافیایی
• رگرسیون مربعات معمولی

موضوعات

• جغرافیا و برنامه ریزی شهری

عنوان مقاله [English]

Investigating the effective geographic factors on the subsidence of Mashhad using the model ols

نویسندگان [English]

• Faezeh Noroozi Moghadam ¹
• Hadi Soleimani Moghadam ²
• Elahe Akbari ³

¹ MSc of geography and urban planning, Hakim Sabzevari University, Sabzevar, Iran

² Assistant Professor of Geography & Urban Planning, Hakim Sabzevari University, Sabzevar, Iran. h.soleymani@hsu.ac.ir

³ Department of remote sensing and Geographic Information System, Faculty of Geography and Environmental Science, Hakim Sabzevari University, Sabzevar, Iran.

چکیده [English]

The purpose of this research is to predict the amount of ground subsidence in Mashhad city. In order to achieve this goal, the D-insar technique of radar interferometry has been used. Sentinel 1 satellite data was done in the Snap8.1 software environment. Also, using the Ols model, the spatial analysis of factors affecting subsidence was done. In this research, an attempt has been made to carry out a spatial analysis of the subsidence of the city of Mashhad and to determine the extent and trend of its expansion during a period of 3 months in 2022. The effective factors of subsidence in this research include land use, distance from the fault, changes in the underground water level, distance from the river, elevation, slope and soil. The results of this method show that the rate of subsidence in Mashhad is increasing. In addition, during this period, the size of these areas has increased and the process of expansion towards the western areas is moving. Also, the results show that the highest amount of subsidence happened in the western and northwestern parts. The spatial comparison of subsidence with the level of underground water showed that in order to predict subsidence, the role and effect of other factors controlling subsidence should be obtained. According to the ols model, which sig shows a significant relationship between 7 effective factors, the most influential factor in the subsidence of the underground water level and the least influential factor of the subsidence was the slope

کلیدواژه‌ها [English]

• subsidence
• Mashhad city
• geographical factors
• ordinary square regression