نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• الهه اکبری

استادیار دانشگاه حکیم سبزواری دانشکده جغرافیا و علوم محیطی گروه سنجش از دور و GIS

چکیده

لیشمانیوز احشایی (VL) یک بیماری ناقل زئونوز است. چندین عامل خطر جغرافیایی بر بروز VL تأثیر می‌گذارند، از جمله دمای هوا، که برای توسعه پشه خاکی حیاتی است. تعداد کمی ایستگاه‌های هواشناسی پراکنده اقدام به ثبت دمای هوا می‌کنند و اندازه‌گیری‌های میدانی پرهزینه و زمان‌بر است، اگر چه ارزیابی دمای هوا برای فعالیت‌های پیشگیرانه برای اپیدمیولوژیست‌ها بسیار مهم است. دما را می‌توان با سطوح پیوسته استخراج شده از طریق سیستم اطلاعات جغرافیایی تعیین کرد. این سطوح با استفاده از روش‌های زمین‌آماری شامل کریجینگ/ کوکریجینگ معمولی، کریجینگ /کوکریجینگ سراسری در مناطق کلیبر و خداآفرین ایران تولید شد. با استفاده از آمار *Getis-Ord Gi و Moran's I جهانی، نقاط تمرکز یا داغ و تجزیه و تحلیل خود همبستگی مکانی بیماری VL تعیین شده است. با توجه به z-score و p-value به ترتیب 2.22 و 0.026، کمتر از 5 درصد احتمال دارد که این الگوی خوشه‌ای بیماری می‌تواند نتیجه شانس تصادفی باشد. برآورد MAE=1.9897، RMSE=2.714 و PE=13.72 نشان داد که روش کوکریجینگ معمولی روش برتر در این مطالعه بوده است. بروز VL با دمای هوا از طریق ضریب همبستگی پیرسون ارتباط نزدیکی داشت. اپیدمیولوژیست ها باید مطالعات خود را بر روی سایر روستاهای مشابه روستاهای مبتلا به بیماری از نظر دمای هوا گسترش دهند. در این روستاها احتمال فعالیت پشه خاکی و بروز VL بیشتر از سایر روستاهاست، بنابراین انجام اقدامات پیشگیرانه ضروری به نظر می‌رسد.

کلیدواژه‌ها

• لیشمانیوز احشایی
• تجزیه و تحلیل نقاط تمرکز و خودهمبستگی مکانی
• دمای هوا
• زمین آمار
• سیستم اطلاعات جغرافیایی

موضوعات

• سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی

عنوان مقاله [English]

Hot Spot Analysis of Visceral Leishmaniasis Disease and Evaluation of its Relation with Air Temperature in GIS

نویسنده [English]

• Elahe Akbari

Department of remote sensing and Geographic Information System, Faculty of Geography and Environmental Science, Hakim Sabzevari University, Sabzevar, Iran.

چکیده [English]

Visceral Leishmaniasis (VL) is a zoonotic vector born disease. Several geographical risk factors affect VL incidence including air temperature, critical to the development of sand fly. Few and scattered meteorological stations tend to record air temperature with field measurements which costly and time consuming, albeit its evaluations for preventive activities are crucial for epidemiologists. Temperature can be determined by continuous surfaces extracted via Geographic Information System. Surfaces were produced by using geostatistical methods including Ordinary Kriging/Cokriging, Universal Kriging/Cokriging in Kalaybar and Khoda-afarin districts of Iran. I determined hot spot and spatial auto-correlation analysis of VL disease by Getis-Ord Gi* statistic and global Moran's I, too. Given the z-score and p-value of 2.22 and 0.026, respectively, showed less than 5 % likelihood that this VL clustered pattern could be the result of random chance. Estimating MAE=1.9897, RMSE=2.714 and PE =13.72, was indicated the Ordinary Cokriging method was the superior method in this study. VL incidence correlated closely with air temperature as Pearson’s coefficient. Epidemiologists should expand their studies on other villages similar to the involved disease-stricken villages in terms of air temperature. Albeit in these villages, the probability of sand fly activities and VL incidence are higher than others, so preventative activities seem necessary.

کلیدواژه‌ها [English]

• Visceral Leishmaniasis
• Hot spot and spatial auto-correlation analysis
• Air Temperature
• Geostatistics
• Geographical Information System (GIS)